Nietig

Het is vannacht halve maan. Ik bivakkeer aan de voet van de Zeeland brug. Om mij heen klinkt het snijdende geluid van de windmolens die aan de waterkant staan. Omringt door aardappelvelden ervaar ik het donker en de stilte. Een lichte keelpijn houdt mij bewegingsloos. Op de dijk langs de Oosterschelde liep ik ooit met een loodzwaar hart verdriet te verwerken en vreemd genoeg is dat vandaag niet anders. Het is een avond om te reflecteren over sommige steeds terugkerende aspecten van het leven. Dat gebeurtenissen meerdere malen moeten voorkomen in een mensenleven bepaald deze avond mijn onbegrip. Maar zelfs de opgedane ervaring om hier mee om te gaan is vanavond niet genoeg om het juiste inzicht tot mij door te laten dringen. Ik blijf alleen in gedachten en zak diep weg in de kapuchon van mijn jas. De windmolens snoeven zachtjes door, ik voel mij dankbaar voor het leven, maar ook nietig en alleen.

Koe

Oog en oog sta ik met een koe op de hei. Of is het een stier? Het heeft in ieder geval gehavende horens en is blijkens de drastische kopbewegingen niet van mijn aanwezigheid gediend.
Ooit liep ik door de straten van St Remy in de Province. Het was zo’n evenement waar er vele van zijn in Spanje, maar ook in Zuid Frankrijk. De jonge stieren die zijn uitgekozen voor het stierengevecht worden dan aan het publiek getoond. Het gaat als volgt: het hele dorp loopt uitzinnig door de straten van het oude centrum, opgejaagd door de stieren, of andersom. Ik zie mijzelf nog rennen met een enorme stoot adrenaline door het lichaam. En dan opeens word ik de lucht in gegooid door de horens van het beest, ik beland in de heg achter een hek. Naderhand werd ik mij pas bewust van het dierenleed dat hier plaats vond, maar op het moment zelf was ik even ‘on top of the world’. Ik stel mij zo voor dat deze rush misschien vergelijkbaar is met datgene wat hooligans voelen, wanneer zij massaal de tegenpartij te lijf gaan.

BESTUÉ en VIVES

Een van de betere werken op de biennale van Venetie.

Dok

Er zit schot in de zaak, het grote schip waar ik al weken op wacht arriveert spoedig in de droogdok. Over een dag is het zover is mij belooft. Alleen moet ik het nog zien. Het bedrijf heeft mij toestemming gegeven om op de kraancabine te klimmen, pal boven de machinist. Vandaar uit zicht de droogdok in, de grootste reparatieplaats voor schepen in de Port of Rotterdam. Alleen ligt het dok in Schiedam, maar dat is overbodige informatie. Ik moest ervoor papieren ondertekenen. Stel dat ik naar beneden val, dan neem ik daar zelf verantwoording voor. Het bedrijf in kwestie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor mijn eventuele overlijden of permanente letsel na een ongelukkige val. Het belooft een spannende avond te worden als alles door gaat, maar het zal niet de eerste keer zijn dat het weer wordt afgezegd.

Thomas Pridgen

Kaart

Ik trek een kaart: ‘In de liefde ben ik niet afhankelijk van anderen. Liefde is een staat van zijn’.

Dank u. De zin gonst door mij heen, de hele dag.

Liefde voor jezelf en de wereld om je heen als voorwaarde om een ander lief te hebben, zo lijkt de boodschap. Ik draag de gedachte vandaag met mij mee, het laat mij niet los. En het helpt. Liefde te voelen in het diepste van je wezen, in de dingen die je doet, in hoe je naar de wereld kijkt. Bij alles de vraagstelling: kan ik hier nog net iets meer van maken, er meer energie in steken, er intenser van genieten.

Ik loop naar de bakker en neem mij voor extra vriendelijk te zijn tegen de norsige dame die mij meestal helpt. Zij staat daar ook altijd maar, heeft weinig keus in wat zij doet. Ze verdient een aardige klant en een gevoel van blijheid, wat is daar nou voor nodig? Al kost het moeite, er verschijnt een glimlach op haar gezicht als ik een compliment maak over het lichtblauw van haar jurk. “Die kleur doet mij denken aan de zee van Kroatie”, zeg ik tegen haar (wat een cliche!). Eerst kijkt ze argwanend, wat moet die vent? “Ja, mooi land”, vervolgt ze en verteld over haar vakantie met een zus. Ik vertel haar maar niet dat ik in dat land enige weken diep gelukkig was en meteen daarna was het over. Als een zeepblokje glipte het uit mijn vingers.

The Hague to be continued

Voormalig city architect Maarten Smitt gaf mij bij zijn afscheid van de gemeente Den Haag de opdracht voor een foto-essay over zijn stad. Ik stelde voor om de 'zere plekken' van de aangewezen gebieden tot onderwerp te maken. Daar was de city architect het meteen mee eens, want zijn jarenlange strijd binnen de Haagse bureaucratie kreeg hiermee een gezicht. Het geheel werd gepubliceert in een prachtig mooi boekje, vormgegeven door De Ontwerpers. De serie staat vanaf vandaag online.

Maasmond

Ik nader een houten barak op de site van Gate. De portiers lounge is leeg en de gang ruikt nog naar nieuw. De vloeren kraken en het gebouw lijkt verlaten te zijn. In een interieur dat oogt als een finse sauna ben ik op zoek naar een levende ziel. Pas aan het einde van de gang ontmoet ik die, in de persoon van Ilco, het hoofd van de beveiliging. Mijn naam ligt al aangekondigd op zijn bureau, ik word verwacht.

Bovenop de gastank klimmen vind Ilco niet zo’n goed idee om veiligheids redenen. Maar toch is hij de beroerdste niet en uiteindelijk vergezeld hij mij mee naar boven.

De lift omhoog doet denken aan de tijd in Soweto, daar bezocht ik de Orlando Towers, twee oude koeltorens en een landmark in Soweto. Ik schreef er al eerder over. Die lift maakte toen een krommende beweging waardoor de aarde tijdens de gang naar omhoog leek rond te draaien. Een uiterst vervreemdende ervaring.

Hier aan de Maasmond is de lucht grijs en donker, er dreigt een fikse bui. Maar als we boven staan opent de lucht zich voor een halfuur, we zijn alleen en nemen het donker worden tot ons met alle zintuigen.

Visual

De visual gemaakt in de meest zuiderlijke stad van de aarde is de wijde wereld in. Er wordt goed op gereageert, aldus het reklamebureau.

Om het beeld te maken werd een zodiac vaartocht ondernomen zo’n 30 minuten buiten de haven van Ushuaia. Met een rubberenboot de zee op, gierend en klappend, over het water in een snelheid van zo’n 40 km per uur.

Om 6 uur 's morgen was er al een poging ondernomen de zee op te gaan. Maar de wind speelde toen parten, bovendien gaf de aanblik van de rubberen boot weinig vertrouwen. Het ging tenslotte om een avond opname, dus lange sluitertijden en de wens om een stilliggende boot. Carlos, de kapitein, liet zich er niet door van de wijs brengen. Naar zijn zeggen was de rubberen boot toch echt de meest sollide oplossing voor deze klus. Om het te bewijzen nam hij me mee de zee op voor een proefvaart. We minderden vaart langs een zware en grotere ijzeren boot. Samen keken we naar de golfslag en vergeleken die met die van de zodiac. Het overtuigde me en diezelfde avond nog zaten we in het bootje, volledig ingepakt in lagen kleding, beschermt tegen de snijdende koude en harde wind.

Ik herinner me de golf van euforie op de gezichten van de medereizigers. Die nog eens toenam bij het zien van de groep zeeleeuwen op het nabij gelegen eilandje.

Gate

Het is weer zover vandaag, een kleine invasie in het atelier. Mannen van Eneco bevolken de werkvloer en mijn aanwezigheid is daar ondergeschikt aan.

Het gaat om een gasleiding, die werd enige weken geleden afgekoppeld wegens sloopwerkzaamheden bij de buren. Vandaag wordt deze weer opnieuw verbonden, verlegd en verlengd. Logisch toch?

Vanavond kom ik alweer in aanraking met het gas. Mijn opname op de gasturbines van Gate staat op de agenda. Een woud van bouwkranen bevolkt deze silo’s. Ergens tussen 8 en 9 vanavond hoop ik dat de lucht zal openbreken, voordat het donker worden aanvangt en het kunstlicht zal overheersen.

Rws

De dag begint vol goede moed, het werk dat ik maakte voor Rijkswaterstaat in Goes zal vandaag worden uitgevoerd. Maar na 11 uur rinkelt de telefoon: er is verdeeldheid over de aanpak. Resultaat: de uitvoeringsdatum wordt wederom verschoven.

Het werk is gemaakt voor het droge gedeelte van Rijkswaterstaat, de wegen. In het trappenhuis komt binnenkort een snelweg fly-over de bezoeker tegemoet en accentueert de beweging die fysiek moet worden gemaakt om op de tweede etage te komen. Het werk verbeeld op poëtische wijze de activiteiten van RWS, maar nodigt de bezoeker ook uit anders te kijken naar de bedrijfsproblematiek.

Nog even geduld dus.

Dialoog

Ik ren door de regen, met striemen over mijn gezicht. Het lichaam is mijn trouwe vriend en mijn benen zweven over het wegdek. Ik voel de wind in mijn longen en geniet van iedere teug lucht. Tijdens het rennen luister ik naar de stemmen in mijn hoofd.

Het boek dat ik momenteel lees leert om onderscheid te maken tussen de wir war aan gedachten. Er wordt een mentor aangesteld die de protêge aanstuurt. Opeens krijgen gedachten meer verband en verhouden zich tot elkaar als in een dialoog.

In het verleden heb ik mij zo vaak verstrikt zien raken in een web van gedachten. Ik kon lang broeden op dingen die me gekwetst hadden en sloeg dan woedend terug met een opsomming van de tekortkomingen van de ander, die soms weken of maanden terug konden grijpen.

Ik lees over de zorgeloze, die chronisch onvoldoende reageert op een emotionele prikkel en de overgevoelige, die te sterk op dezelfde prikkel reageert. Creatieve mensen zijn vaak die overgevoeligen, maar hoe gemakkelijker zij zorgeloze kanten van hun natuur kunnen ontwikkelen, hoe effectiever zij zullen zijn in hun leven.

Exotisch

Staande op het laatste weggetje van Tiera del Fuego ging de telefoon, een onverstaanbare dame aan de lijn. Ze probeerde het herhaaldelijk opnieuw en steeds zonder succes. In het hotel aangekomen lag er een message van Johnny Walker, of ik langs wilde komen voor een proeverij van singel malt whiskeys.

Ik werd gebracht naar een vijf sterren hotel een half uur buiten Ushuaia in de bergen. Daar aangekomen viel ik volkomen uit de toon. De beau monde van Ushuaia was komen opdraven, dames geperst in paardensport outfit, heren in casual, facelifts all around.

Voor de brand ambassador, Mr Juan Carlos Bauder van Johnny Walker was ik exotisch genoeg, the overseas artist is geen slechte rol om aangemeten te krijgen. Al spreek ik nauwelijks Spaans was de lezing enerverend om mee te maken, vooral het vurige betoog over smaak werkte aanstekelijk. En steeds na iedere ronde werd er met mij getoast onder de flitsende camera's van de aanwezige fotografen.

Rode wolken

De rookwolken van de Eon centrale blijven me boeien. Er zit een beeld in mijn hoofd van een gapende diepte achter een abstract bewegende massa. Om de directie van de schoonheid ervan te overtuigen fotografeer ik de rookwolken van een afstand, aangelicht door de hoogtelampen van de torens. Ze kleuren erdoor vurig rood en de tijdopname vervaagt het als vegen verf op het canvas. Nog steeds hoop ik toestemming te krijgen in een van de schoorstenen te klimmen en de rookwolken van dichtbij en bovenaf up close te fotograferen. Misschien dat deze beelden daarbij helpen.

Het is opvallend stil deze nacht. Een nacht om te sterven na een laatste zucht.

Simultaan

Ik sta te fotograferen richting de tweede Maasvlakte als een auto stopt. Er stappen drie mannen uit. Pal naast mij bouwen ze alle drie hun statief op. Dan valt hun oog op mijn camera en ontstaat een gesprek.

Ik hou niet van gesprekken over camera’s. Net zo min als gesprekken over auto’s of computers. Behalve als het gaat om dingen die je kunt uitwisselen.

Een goede camera is geen garantie voor een goede foto. Het gaat toch echt om de manier van kijken. En nu staan we er met z’n vieren, dus grote kans op equivalente beelden.

Ik gaf ooit mijn lief een camera, sindsdien maakt zij goede foto’s. Al zag ik nooit echt haar andere foto’s, gemaakt met een andere camera, geloof ik graag dat de vrijheid van het fotograferen toen echt bij haar begon.

Meestal als ik stond te fotograferen deed zij dat ook, zij was er vaak bij. Het verbaaste mij keer op keer hoe eenzelfde situatie steeds kon leiden tot zeer verschillende beelden. En meestal vond ik die van haar mooier dan mijn eigen foto’s. Alleen geef ik dat niet graag toe.

9-9-9

Ik ben op bezoek bij de energie centrale op de Maasvlakte. Een belangrijke landmark die vanuitveel hoeken al is te zien door de karakteristieke rookwolken. Bij aankomst word ik ontvangen door een aardige meneer Maxim. Mijn idee om een foto te maken van de wolken fabriek, zoals ik zijn centrale noem, valt niet meteen in goede aarde. De rookpluimen uit de schoorstenen worden dan wel gevormd door waterdamp, toch staat het bedrijf onder zware kritiek van de milieubeweging. Het kost mij dan ook aardige overredingskracht om de fantasievolle kant van de situatie toe te lichten. Dat ik ook nog eens in de pijp wil klimmen om op gelijke hoogte met de rookpluimen te komen lijkt op dit moment een oninwilligbaar verzoek.

Meneer Maxim blijkt een dubbele afspraak te hebben gemaakt. We wachten op de aankomst van Britse security agenten. Die komen het terrein verkennen en maatregelen bespreken. Morgen komt namelijk de minister op bezoek, samen met een minister uit Sweden en Nederland. Tijdens de dubbelafspraak loop ik er in de schaduw bij, maar krijg wel alle details te horen. Op 9-9-9 worden grootse acties verwacht van anti-globaliserings groepen en milieu- bewegingen. Niet helemaal in lijn met het bezoek. De politie is er ook en er wordt gesproken over vluchtroutes.

Als ik het terrein verlaat vraag ik mij ernstig af of het doel van mijn bezoek niet is overschaduwd door andere belangen.

Paaltje

In een straat nadert een grote groene truck met oplegger, veel te groot voor de steeg. De truck wil een bocht maken de grotere weg op. Er klinkt gekras en glas gerinkel. Wanneer het gevaarte is gepasseerd blijkt dat een Mini is meegesleurd in de manoeuvre van het voertuig van Super de Boer. De chauffeur reageert tamelijk geschokt als hij de ravage ziet. “Ik dacht dat het een paaltje was”, stamelt hij, zijn gezicht nog helemaal strak van de schrik.

Tax Free

Op de terugweg naar Nederland koop ik taxfree goederen in Buenos Aires. De vlucht verloopt via een tussenstop in Parijs, na 13 uur vliegen komen we hier aan. Precies tijd genoeg om de overstap te maken worden mijn taxfree goederen (whiskey) geweigerd door de security. De enige optie is deze in te checken. Dezelfde security beambte die mijn flessen tegen heeft gehouden vind het nodig om mij 5 minuten later nog eens even flink te fouilleren. Het valt niet mee om geduldig te blijven en dit alles te ondergaan.

In Amsterdam verbaast het me niets om vast te stellen dat de tas ontbreekt op de bagageband van Air France. Pas drie dagen later is de tas terecht, althans, wat er nog van over is. Het blijkt een tas met glas scherven te zijn, niets van de oorspronkelijke inhoud is nog herkenbaar. Het zal me daar een feestje geweest zijn op Charles de Gaulle.

Recycle

Nog even over de sneeuw. Vrachtwagens rijden leeg de heuvel op en keren vol met sneeuw weer naar beneden. Aan de zeekant verrijzen een zwarte heuveltjes die bij aanvang van de dag in de zee worden geschoven om te smelten. Over een paar dagen is een nieuwe sneeuwstorm aangekondigd. Dan moet het karwei geklaard zijn. En alles begint daarna weer opnieuw. Ushuaia vecht tegen de sneeuw.

Alweer winter

Het is opnieuw winter in mijn zomer. Vorig jaar om deze tijd was ik in Johannesburg waar de winter ten einde liep. Sneeuw lag er niet, maar de nachten waren koud. In Ushuaia, de poort naar Antarctica, was voor onze komst een sneeuwstorm. Het stadje ligt nu vol met besmeurde bergen sneeuw en bulldozers zijn druk in de weer de sneeuw weg te ruimen.

In de vroege morgen kleuren de besneeuwde bergtoppen in de verte blauw en bij het komen van het licht neemt het de warme kleur aan van de opkomende zon. Pas na negen uur is de sneeuw daar wit. De wegen zijn spiegelglad en de tocht omhoog naar de gletscher verloopt schuivend en glijdend.

Ushuaia

Een telefoontje kan alles veranderen. Een opdracht dient zich aan in het land waar het 35 graden is. De opdracht is in een van die landen, ik denk aan de Balkan. Het blijkt het einde van de wereld te zijn, Ushuaia, Tiera del Fuego. Drie dagen de tijd om terug te keren naar Nederland, om van daaruit te vertrekken. De reis duurt van deur tot deur 30 uur. Bij aankomst is het kwik gezakt tot diep onder nul. De geur van het land is ziltig en de lucht is ijl. Zo helder als hier is het nog nooit geweest.